ฟันคุด คือ สภาพของฟันที่ไม่สามารถขึ้นมาในช่องปากได้ตามปกติ ซึ่งอาจจะไม่ขึ้นมาเลยหรือขึ้นมาไม่เต็มซี่เนื่องจากมีฟันซี่อื่นมาขวางไว้ ดังนั้นถ้าเรามีขนาดของขากรรไกรใหญ่พอที่จะให้ฟันขึ้นได้ ฟันเรียงตัวตามปกติ ไม่มีการขวางการขึ้นของฟัน ก็จะไม่มีฟันคุดในช่องปาก

ฟันคุดสามารถเกิดกับฟันได้ทุกซี่ เช่น ฟันเขี้ยว ฟันกรามน้อย
แต่ส่วนใหญ่มักพบฟันคุดที่เกิดกับฟันกรามล่างซี่ที่สาม ที่พยายามขึ้นมาในช่องปากในช่วงอายุประมาณ 18-21 ปี แต่ในบางคนอาจมีฟันคุดขึ้นก่อนหรือหลังช่วงอายุนี้

การตรวจวินิจฉัยก่อนการรักษา
- ทันตแพทย์ทำการซักประวัติ ประเมินสุขภาพทั่วไปของผู้ป่วย โรคประจำตัว ยาหรืออาหารที่แพ้ รวมไปถึงประวัติการรักษาทางทันตกรรมในอดีต
- การ X-ray เพื่อประเมินตำแหน่งซึ่งมีผลต่อความยากง่ายในการผ่าฟันคุดโดยปัจจุบันภาพรังสีที่นิยมใช้ คือ ซึ่งเป็นภาพ 2 มิติ สามารถใช้ในการประเมินเบื้องต้นก่อนการผ่าตัด
- ในรายที่มีความจำเป็น อาจถ่ายภาพรังสี 3 มิติเพิ่มเติม เพื่อประเมินความสัมพันธ์ระหว่างฟันและโครงสร้างใกล้เคียง เช่น คลองเส้นประสาท รากฟันที่อยู่ข้างๆ เป็นต้น
แต่อย่างไรก็ตามการผ่าฟันคุดออกในผู้ป่วยจะต้องพิจารณาร่วมกับโรคประจำตัวของผู้ป่วยก่อนการผ่าตัดทุกครั้งเพื่อความปลอดภัย และลดความเสี่ยงการเกิดผลข้างเคียงหลังจากการผ่าตัด


ภายหลังการผ่าฟันคุด อาจพบอาการหลายอย่าง เช่น อาการปวด บวม อักเสบบริเวณ
แผลผ่าฟันคุด ซึ่งคล้ายคลึงกับการผ่าตัดเล็กโดยทั่วไป ควรดูแลตนเองหลังผ่าฟันคุด ดังนี้
- กัดผ้าก๊อซนาน 1 ชั่วโมง กลืนน้ำลายตามปกติ ห้ามบ้วนเลือดและน้ำลาย เพราะ
อาจทำให้เลือดไหลไม่หยุด - หลังคายผ้าก๊อซแล้ว ถ้ามีเลือดซึมจากแผลผ่าตัด ให้ใช้ผ้าก๊อซที่สะอาดกัดใหม่
อีกประมาณ 1/2 ชั่วโมง - ประคบนน้ำแข็งบริเวณแก้มในวันที่ผ่าฟันคุด วันต่อไปใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นประคบบริเวณ
แก้มเพื่อลดอาการบวม - รับประทานอาหารอ่อน เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม นม
- รับประทานยาให้ครบตามที่ทันตแพทย์สั่ง
- งดออกกกำลังกาย หรือเล่นกีฬาประเภทหนัก ช่วง 2-3 วันแรก หลังการผ่า
- แปรงฟันทำความสะอาดในช่องปากตามปกติ
- ตัดไหมหลังผ่าฟันคุด 7 วัน
- หากมีอาการแทรกซ้อนเกิดขึ้น เช่น ปวดแผลมาก
รู้สึกมีหนองไหลในช่องปาก อ้าปากไม่ได้
ให้กลับมาพบทันตแพทย์ได้ก่อนวันนัด
ผลข้างเคียงจากการผ่าตัดฟันคุด
หลังการผ่าฟันคุดอาจจะพบอาการต่างๆเช่น การปวด บวม ซึ่งเกิดจากการอักเสบ ซึ่งเป็นกระบวนการปกติที่เกิดขึ้น อาการบวมจะเป็นมากในช่วง 2-3 วันหลังผ่าตัด และจะค่อยๆน้อยลง อาการปวดหลังการผ่าตัดถือเป็นเรื่องปกติ โดยสามารถบรรเทาด้วยยาแก้ปวด
การติดเชื้อของแผลผ่าตัด อาจการติดเชื้อเกิดขึ้นได้หลังจากผ่าฟันคุด มีการติดเชื้อมาก่อนอยู่แล้ว หรืออาจเกิดการดูแลแผลที่ไม่เหมาะสมหลังการผ่าตัด โดยสามารถลดการติดเชื้อได้โดยรักษาความสะอาดแผลให้ดี ร่วมกับการรับประทานยาฆ่าเชื้อตามที่ทันตแพทย์สั่ง
อาการอ้าปากได้จำกัด จากการที่อ้าปากนานหรือเกร็งขณะรับการรักษา สามารถบรรเทาอาการได้โดยการประคบอุ่นและการบริหารกล้ามเนื้อ หรือหากมีอาการมากอาจบรรเทาได้ด้วยยาคลายกล้ามเนื้อตามทันตแพทย์แนะนำ
ค่าใช้จ่ายในการผ่าฟันคุด
การผ่าฟันคุดจะมีค่าใช้จ่าย อยู่ที่ประมาณ 1,500 – 3,500 บาท โดยค่าใช้จ่ายจะแตกต่างกันไปตามสภาพความผิดปกติของฟันคุด บางกรณีมีการโผล่ขึ้นในแนวนอนก็จะต้องผ่ายากกว่าปกติ ใช้เวลาผ่าประมาณ 1 – 1 ชั่วโมงครึ่ง
สนใจสอบถามข้อมูลหรือนัดเพื่อผ่าฟันคุดได้ที่
Inbox FB: rdcdentist
โทร 02-588-2424 หรือ 083-839-1555
=========================================================
ขอบคุณข้อมูล และรูปภาพ
คณะทันตแพทย์มหิดล
สำนักทันตสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข